جوشقان؛ سبزستانی در حاشیه کویر
از اصفهان که به سمت تهران می‌آیید، پس از عبور از صحراهای گرم و سوزان به جایی می‌رسید که نسیمی خنک روحتان را نوازش می‌کند. میمه را رد می‌کنید این نسیم شما را به سمت دیاری فرا می‌خواند که در سمت راست این جاده واقع شده است. در این میان، کوه‌هایی سر در هم کشیده‌اند؛ کوه‌هایی که سبزستانی را در حاشیه کویر دربرگرفته‌اند؛ سبزستانی که
از قدیم «کوشکان» می‌نامیدند و ساکنانش نیز همچنان آن را به همین نام می‌شناسند. وجه تسمیه کوشکان به کوشک (قصر)هایی برمی‌گردد که حکام در گذشته در این‌جا بنا نهادند تا از هوای گرم تابستان، به هوای گوارای آن بگریزند. اما پس از ورود اعراب به ایران، «کوشکان» به «جوشقان» تغییر نام داد.
جوشقان در 22کیلومتری شمال کاشان در کنار جاده کاشان- مشهد اردهال و در ناحیه نیمه‌بیابانی (کوهپایه) واقع‌شده و قبرستان‌های آن‌که از دوران باستان به جای مانده و هنوز مورد دستبرد غارتگران فرهنگ قرار نگرفته است، خبر از قدمت جوشقان می‌دهد. دفن مردگان با اشیا، تاریخ این دیار را به قبل از ظهور زرتشت می‌رساند.
رونق قالی و قالیبافی در دوران صفویه و معرفی دست‌باف‌های سنتی جوشقان به مردم سایر نقاط ایران و کشورهای خارجی باعث قرار گرفتن دارهای قالیبافی حکومت‌های وقت، در این منطقه شده و پسوند «قالی» را بر نام جوشقان چسباند و «جوشقان قالی» شد تا هنر مردمان این دیار همواره کنار نام زادگاهشان باشد.
از میمه تا جوشقان، چند کیلومتری را باید طی کنید و در مسیر از هوای تازه و تمیز حاصل از باغستان‌های اطراف لذت ببرید. جایی بعد از شهرک وحدت، پس از طی مسیری کوتاه به میدان ورودی شهر می‌رسید.
بد نیست اگر کمی از مردمان این دیار بدانید؛ مردمانی که با کشاورزی و دامداری بیشتر روزگار می‌گذرانند یا در معدن سنگ، کارگرند یا راننده کامیون. مردمانی زرنگ، باهوش و کنجکاو که به زبانی باستانی تکلم می‌کنند؛ طوری که فهم آن برای کسی که اولین‌بار آن را می‌شنود، ناممکن است. در برخورد اول فکر می‌کنید گویش ترکی دارند، اما این گویش باستانی مردمان کشورمان است که در مناطقی نظیر جوشقان هنوز باقی مانده و بیم آن می‌رود که نابود شود.
اگرچه رنگ و روی تمدن امروزی اندکی از شکوه گذشته این منطقه کاسته اما هنوز هم کوچه‌های قدیمی با دیوارهای گل‌اندود شما را به دنیای شیرین گذشته می‌برد. آرامگاه میر علاءالدین، از عرفای عصر صفویه و از نوادگان امام رضا (ع)، بر بلندای روبه‌رویی زیارتگاه امامزادگان قاسم و محمد فرزندان حسین ابن طاهر ابن زید بن زین‌العابدین، با گنبدی آجرین معماری خاص و در نوع خود منحصربه‌فردی را به نمایش گذاشته است.
به حمام قدیمی صد و چندساله جوشقان و خانه همایونی‌ها هم سری بزنید که در همین اطراف است و می‌توانید از آن‌ها هم دیدن کنید. اگر در روزهای نوروز میهمان جوشقان باشید نسیم کوهستان بوی شکوفه‌های بادام و زردآلو و گل‌های بهاری را برای شما به ارمغان می‌آورند. گرداگرد شهر را باغ‌های گردو و بادام و دیگر میوه‌های کوهستانی فراگرفته، به همراه دشت‌هایی که سرسبزی گندمزارها آن را چون بهشتی سبز می‌نماید که سپیدارهای بلند بر آن پاسبانی می‌کنند.
از شهر خارج شوید و به سمت شمال حرکت کنید؛ در همین مسیر به قنات کیاب می‌رسید و می‌توانید در جوار آن اندکی زیر سایه بید نفسی تازه کنید.
از جذابیت‌های طبیعی جوشقان و مناطق اطرافش که بگذریم، جذابیت مردمانش هم حکایتی است؛ کشاورزان مهربان این‌جا از شما می‌خواهند به باغشان سری بزنید و با طبقی از دستچین‌های بهاری از شما پذیرایی می‌کنند.
اندکی بالاتر از قنات کیاب چمنزاری است وسیع که از چشمه‌ساران کوه‌های اطرافش سیراب می‌شود و آن را «اشکالیون» می‌نامند. از تجربه‌های نابی که به هر گردشگر هیجان‌طلبی پیشنهاد می‌کنیم، سرزدن به آغل‌های چارپایان این حوالی است. چوپان‌های جوشقانی شما را با کمال میل در این تجربه همراهی می‌کنند، با شما روی نمدی کنار آتش می‌نشینند و شما را به یک استکان چای یا یک لیوان شیر تازه میهمان می‌کنند. پس هرطور شده این تجربه را از دست ندهید.
حالا اگر به جای نوروز، در خردادماه به این خطه سفر کنید، بهشتی دیگر را تجربه خواهید کرد. در حالی که کاشان و قمصر در این ماه در گرمای خود می‌سوزند، جوشقان تازه وارد فصل گلاب‌گیری‌اش شده و سرتاسر شهر در عطر گل محمدی غرق می‌شود.
جوشقان روستایی بوده که این روزها به شهری کوچک تبدیل شده است؛ اما همچنان یکی از گزینه‌های مناسب طبیعت‌گردی و روستاگردی به حساب می‌آید. مردم جوشقان امسال عید نیز میزبان کسانی خواهند بود که از راه‌های دورودراز گذرشان به اطراف کاشان می‌خورد و به تجربه‌های نو می‌اندیشند.
محمد ابیض(کارشناس گردشگری)
منبع:روزنامه بهار
مرا ببخش كه در برابر قامت استوار كوههاي سر به فلك كشيده ات سر بلند كرده ام و نام تو بر لب دارم كه حقيرتر از آنم كه از تو بگويم كه تو ريشه در تاريخ داري و من سربلندم كه فرزند نالايقت هستم